Sigmoidoskopia co to? Kluczowe informacje
Co to jest badanie jelita grubego?
Sigmoidoskopia to badanie endoskopowe, które pozwala na dokładną ocenę końcowego odcinka jelita grubego. Precyzyjniej mówiąc, obejmuje ono odbytnicę, esicę oraz fragmenty jelita zstępującego, zazwyczaj dystans od 60 do 80 centymetrów od odbytu. Jest to procedura diagnostyczna, która umożliwia lekarzowi wizualizację błony śluzowej jelita, poszukiwanie ewentualnych nieprawidłowości takich jak stany zapalne, owrzodzenia, polipy czy zmiany nowotworowe, a także pobieranie wycinków do dalszych badań histopatologicznych. Sigmoidoskopia może mieć również charakter terapeutyczny, co oznacza, że w trakcie badania można wykonywać pewne zabiegi, na przykład tamowanie niewielkich krwawień czy usuwanie drobnych polipów, co jest ważnym elementem w profilaktyce raka jelita grubego.
Sigmoidoskopia a kolonoskopia – główne różnice
Choć sigmoidoskopia i kolonoskopia są badaniami endoskopowymi jelita grubego, różnią się zakresem oceny. Sigmoidoskopia skupia się na końcowych 60-80 cm jelita grubego, czyli odbytnicy, esicy i części zstępnicy. Z kolei kolonoskopia jest badaniem znacznie szerszym, pozwalającym na wizualizację całego jelita grubego, od odbytnicy aż po kątnicę, a czasami nawet sięgając do końcowego odcinka jelita cienkiego. Ta różnica w zasięgu sprawia, że kolonoskopia jest bardziej kompleksowym badaniem w diagnostyce chorób obejmujących całe jelito grube, w tym chorób zapalnych jelit (jak CU czy CD) na całej ich długości. Sigmoidoskopia jest zazwyczaj tańsza, mniej obciążająca dla pacjenta i często lepiej tolerowana niż kolonoskopia, co czyni ją dobrym wyborem w określonych sytuacjach klinicznych, szczególnie gdy objawy pacjenta dotyczą głównie końcowego odcinka jelita.
Kiedy wykonać sigmoidoskopię? Wskazania do badania
Wskazania do diagnostyki endoskopowej odbytnicy i esicy
Sigmoidoskopia jest zalecana w wielu sytuacjach klinicznych, gdy lekarz podejrzewa problemy w obrębie odbytnicy i końcowego odcinka jelita grubego. Do najważniejszych wskazań należą: przedłużająca się biegunka, obecność krwi w stolcu, zmiany w rytmie wypróżnień (np. zaparcia przeplatane biegunkami), ołówkowate stolce, a także uporczywe uczucie niepełnego wypróżnienia. Badanie jest również wskazane przy mimowolnym oddawaniu stolca oraz bólu odczuwanym podczas defekacji. Sigmoidoskopia odgrywa istotną rolę w diagnostyce chorób zapalnych jelit, takich jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego (CU) czy choroba Leśniowskiego-Crohna (CD), pozwalając na ocenę morfologiczną błony śluzowej i wykrywanie zmian zapalnych, owrzodzeń czy polipów. Ponadto, może być wykonywana w ramach profilaktyki raka jelita grubego, zwłaszcza w przypadku obecności polipów w badanej części jelita, gdyż ich usunięcie może znacząco zmniejszyć ryzyko rozwoju nowotworu.
Przeciwwskazania do wykonania sigmoidoskopii
Choć sigmoidoskopia jest badaniem stosunkowo bezpiecznym, istnieją pewne sytuacje, w których nie powinno być ono przeprowadzane. Do bezpośrednich przeciwwskazań należą ostre stany zapalne jelita grubego, takie jak ostre zapalenie uchyłków czy ostra postać wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, a także zapalenie otrzewnej. Badanie jest również niewskazane u pacjentów z niestabilną chorobą wieńcową, ciężką niewydolnością oddechową lub krążenia, a także u kobiet w ciąży w II i III trymestrze. Dodatkowo, znaczące zaburzenia krzepnięcia krwi mogą stanowić przeciwwskazanie ze względu na potencjalne ryzyko krwawienia, zwłaszcza jeśli planowane jest pobranie wycinków lub usunięcie polipów. W przypadku dzieci, sigmoidoskopia jest możliwa do wykonania, ale często wymaga zastosowania znieczulenia.
Jak przygotować się do sigmoidoskopii?
Przygotowanie pacjenta – dieta i wlewka
Skuteczne przygotowanie do sigmoidoskopii jest kluczowe dla uzyskania wiarygodnych wyników badania. Podstawą jest odpowiednia dieta, która powinna być rozpoczęta dzień przed badaniem. Zaleca się spożywanie posiłków półpłynnych, lekkostrawnych, unikając pokarmów wzdymających i ciężkostrawnych. Po obiedzie w dniu poprzedzającym badanie zazwyczaj wprowadza się zakaz spożywania pokarmów stałych. Niezwykle ważnym elementem jest wykonanie wlewki doodbytniczej, która ma na celu dokładne oczyszczenie odbytnicy i końcowego odcinka jelita grubego z zalegającej masy kałowej. Wlewkę wykonuje się zazwyczaj wieczorem przed badaniem lub rano, w zależności od zaleceń lekarza. Dobre przygotowanie jelita poprzez odpowiednią dietę i wlewkę zapewnia lepszą widoczność śluzówki podczas badania endoskopowego i minimalizuje ryzyko przeoczenia istotnych zmian.
Leki a przygotowanie do badania jelita
Przyjmowane leki mogą mieć wpływ na przygotowanie do sigmoidoskopii i jej bezpieczeństwo. Przed badaniem należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, w tym suplementach diety i preparatach ziołowych. Szczególną uwagę należy zwrócić na leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna, acenokumarol, nowe doustne antykoagulanty) oraz leki przeciwpłytkowe (np. aspiryna, klopidogrel). W przypadku przyjmowania tych preparatów, lekarz może zalecić ich czasowe odstawienie lub modyfikację dawkowania, aby zmniejszyć ryzyko krwawienia podczas badania, zwłaszcza jeśli planowane jest pobranie wycinków lub usunięcie polipów. Podobnie, jeśli pacjent przyjmuje leki wpływające na krzepnięcie krwi, konieczna jest konsultacja z lekarzem prowadzącym. Warto również pamiętać o poinformowaniu lekarza o wszelkich alergiach.
Przebieg i interpretacja wyników sigmoidoskopii
Jak wygląda badanie endoskopowe jelita?
Sigmoidoskopia jest zazwyczaj procedurą wykonywaną w warunkach ambulatoryjnych, trwającą od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Pacjent zazwyczaj przyjmowany jest w pozycji leżącej na boku z podkulonymi nogami lub w pozycji kolankowo-łokciowej. Badanie często wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym, polegającym na podaniu środka znieczulającego w formie żelu do odbytnicy, co minimalizuje dyskomfort. Lekarz wprowadza przez odbyt giętki aparat zwany sigmoidoskopem, który jest wyposażony w kamerę i źródło światła. Obraz z kamery jest przekazywany na monitor, co pozwala lekarzowi na szczegółową ocenę błony śluzowej jelita. W trakcie badania pacjent może odczuwać dyskomfort, ucisk, uczucie parcia na stolec lub wzdęcia, co jest związane z wprowadzaniem aparatu i powietrza do jelita w celu jego rozdęcia. W przypadku nietolerancji badania lub konieczności dokładniejszej oceny, można je wykonać w sedacji lub znieczuleniu ogólnym. Sigmoidoskopia umożliwia nie tylko oglądanie śluzówki, ale także pobieranie wycinków do badania histopatologicznego oraz wykonywanie drobnych zabiegów terapeutycznych.
Możliwe powikłania po badaniu i opieka pooperacyjna
Sigmoidoskopia jest badaniem o wysokim profilu bezpieczeństwa, jednak jak każda procedura medyczna, wiąże się z potencjalnym ryzykiem wystąpienia powikłań, choć są one rzadkie. Najczęstszymi objawami po badaniu są wzdęcia i gazy, które są normalne i ustępują samoistnie w ciągu kilku godzin. Możliwe, choć rzadkie, powikłanie to krwawienie, które zazwyczaj jest niewielkie i samoograniczające się, szczególnie jeśli podczas badania pobierano wycinki lub usuwano polipy. Bardzo rzadko może dojść do perforacji jelita, czyli jego przebicia, co wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej. W przypadku wystąpienia silnego bólu brzucha, gorączki, dreszczy, nasilonego krwawienia z odbytu lub innych niepokojących objawów po badaniu, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Opieka po badaniu polega głównie na obserwacji, odpoczynku i stosowaniu diety lekkostrawnej, zgodnie z zaleceniami lekarza. Wyniki makroskopowe badania są zazwyczaj dostępne od razu po jego zakończeniu, natomiast wyniki badań histopatologicznych z pobranych wycinków wymagają kilku dni lub tygodni oczekiwania.
Dodaj komentarz